İlhan Koçulu: Kars, Cumhuriyetin Sonra Bir Peynir Şehridir

İlhan Koçulu, Kars Boğatepe köyünde ailesinden miras aldığı gravyer peyniri, eski kaşar peyniri ve diğer yerel ürünlerin üretimine devam eden Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği’nde aktif rol alıyor.

Peynir üretiminde bir çok başarı hikayesi yazıp Kars ve Çevresinin organik ürünlerini sınır ötesine taşıyan Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Kurucu Başkanı İlhan KOÇULU; eski kaşar peyniri ve diğer yerel ürünleri 100 yıl önce üretime başladı dedi.

Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu, il merkezine bağlı Boğatepe köyündeki peynir müzesini ziyaret eden Muşlulara müzeyi ve peynirciliği anlattı.

Türkiye'nin ilk peynir müzesi olan Ekomüze Zavot'un ve küresel ağlar kuran dayanışmacı seyahat projesinin mimarı İlhan Koçulu, “Erzurum bizden daha güçlü bir süt ekonomisine sahip fakat yeni yeni, son 5 yılda peynircilikte kendilerini var ediyorlar.

 Kars ise Cumhuriyetin başlangıcından beri bir peynir şehridir. Her hayırda bir şer her şerde bir hayır vardır. Kars, Rusların eline geçtikten sonra Ruslar Kars’ta bir kalkınma projesi başlatıyorlar. Savaş tazminatı olarak olarak 45 yıllığına Kars’ı aldılar fakat geri vermemeyi kafaya koydukları için şehir planı gibi kalkınma çalışmalarını başlatıyorlar. 

Burada onlarla birlikte başlayan peynircilik Kars şehrini bir peynir şehri yaptı. Kars’tan Muş iline giden Terekemeler ise orada Kars kaşarı yaptılar. Ama geliştirip sektöre dönüştüremediler. Sektöre dönüşmediği için Muş ilindeki hayvan sayısı giderek azalıyor, Kars’ta süt para ettiği için sektöre dönüştü hayvancılıkta canlı duruyor. Sektör öyle bir şey ki çobanı, yemi, hayvan ırkı, merası işlenmiş katma değerli ürün sonra da pazar. Bunların hepsi birleşince sektör oluyor.

Benim elimde bir veri var Cumhuriyetinin ilk yıllarında Tarım Bakanlığı’nın 1940’lı yıllardaki rakamı Muş ilindeki küçükbaş hayvan sayısı Kars’takinden çok, inek sayısı da Kars’ın %60’ı kadar.

 Şimdi bakıyorum bizim 670 bin ineğimiz var Muş’un 110 bin ineği var.” dedi.

Kars’taki 32 çeşit peynirin tamamının prosesini kayıtlarını aldıklarını söyleyen İlhan Koçulu, “Şu anda Kars’ta 17 çeşit peynir pazara yönelik üretiliyor. Ama 32’si de evlerde tüketilmek üzere üretiliyor. 

Bu 32 çeşidin içerisinde 5 tane daha pazara gidecek var. Şu anki çalışmalarımızla da bu 5 çeşidi pazara kazandırmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.

Hasa OTHAN/Kars/Serhat Birikim